«Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι ο Γέλωτας, μαζί με τον Πόθο και την Ηδονή, ήταν τα δώρα της θεάς Αφροδίτης προς τους ανθρώπους. Ο Λυκούργος είχε ιδρύσει στη Σπάρτη ναό, όπου λατρευόταν ο Γέλωτας. Ναός του Γέλωτα υπήρχε επίσης και στην πόλη των Αινιάνων Υπάτων της Θεσσαλίας. Μάλιστα, μια φορά τον χρόνο τελούσαν και δημόσιους αγώνες προς τιμήν του.
Ο Ιπποκράτης πίστευε στη θεραπευτική αξία του γέλιου. Ο Δημόκριτος συνέδεε το γέλιο με τοπ κωμικό της ανθρώπινης φύσης και ζωής. Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, ο άνθρωπος είναι το μόνο γελαστικόν ζώον. Εξάλλου είναι γνωστή στους περισσότερους η έκφραση ομηρικός γέλως, το πλατύ, θορυβώδες και άσβεστο γέλιο των θεών με τα παθήματα του Ηφαίστου. Ήδη από την αρχαιότητα λοιπόν, το γέλιο παίζει ρόλο πολύ σημαντικό στη ζωή των ανθρώπων» (σελ. 7).
«Ο Πλάτωνας είχε τις αμφιβολίες του σχετικά με την ηθικότητα του γέλιου και της κωμωδίας. Εξάλλου, το γέλιο δεν ήταν και ότι καλύτερο για τη στέρεη δομή της τέλειας Πολιτείας του. Στο Διάλογο Φίληβος γίνεται εμφανής αυτός ο προβληματισμός του. Το γέλιο της κωμωδίας αποσκοπεί στην κακοποίηση κάποιου ανθρώπου ή κάποιου θεσμού ή κάποιας ποιότητας. […] Η κωμωδία- διά στόματος Σωκράτη- προκαλεί στο κοινό έναν συνδυασμό ευχαρίστησης και λύπης. Το στοιχείο ‘μοχθηρίας’ που ενυπάρχει στο διακωμωδείν, και ο συνδυασμός απόλαυσης και στεναχώριας, εγείρει στον Πλάτωνα το ερώτημα κατά πόσον το να διακωμωδούμε πρέπει να χαρακτηριστεί ως αξιόμεμπτος πράξη.
Ο Αριστοτέλης θεωρεί ότι, παρ’ όλο που η κωμωδία είναι μίμησης πράξεων ανθρώπων που δρουν και τους οποίους αναπαριστάνει χειρότερους από ότι είναι, το γέλιο επιφέρει την κάθαρση με ανώδυνο τρόπο. αντίθετα, η κάθαρση που επιφέρει η τραγωδία γίνεται μέσα από διαδικασίες οίκτου και φόβου. Και άλλα πολλά σημειώνει ο Αριστοτέλης, στο έργο του Περί Ποιητικής, δυστυχώς όμως ο δεύτερος τόμο, όπου ασχολείται σχεδόν αποκλειστικά με την κωμωδία, έχει χαθεί.
Ο Δημόκριτος πίστευε, με τη σειρά του, ότι η αρχή που θα έπρεπε να κυβερνά τους ανθρώπους είναι η αρμονία. Αν υπάρξει αρμονία στις επιθυμίες μας, θα πετύχουμε την ηρεμία και στο σώμα, θα είμαστε, για να το πούμε διαφορετικά, υγιείς. Η γαλήνη στην ψυχή είναι η ευθυμίη. Ο Δημόκριτος ήταν γνωστός ως ο φιλόσοφος που γελά. […]
Το 1511, ο Έρασμος επαίνεσε τη μωρία, στο έργο του Μωρίας Εγκώμιον. Την έκανε θεά και συγχρόνως την έντυσε με την παραδοσιακή φορεσιά των γελωτοποιών! Ως θεά, η Μωρία, πίστευε ότι ήταν η πηγή της ζωής. Από αυτήν εξαρτώνται όλα τα καλά πράγματα που συμβαίνουν στη ζωή μας. Μέσω αυτής, οι άνθρωποι γίνονται αυθόρμητοι και η ζωή γίνεται περισσότερο ανεκτή. […]
Ο Καρτέσιος με τα Πάθη της ψυχής του, το είχε πάρει απόφαση ότι το γέλιο αποτελεί ένα είδος φυσιολογικής δυσλειτουργίας, επειδή, όταν γελάμε, το ανθρώπινο σώμα συσπάται. Πάντως, ο Καρτέσιος έδωσε μια ενδιαφέρουσα ονομασία στο γέλιο. Το ονόμασε ‘το ξάφνιασμα του θαυμασμού’. Πίστευε ότι προκαλείται ένα σοκ όταν εμφανίζεται κάτι απρόσμενα και κρίνουμε ότι είναι διαφορετικό από ότι περιμέναμε ή από ότι θα έπρεπε να είναι. Γελώντας λοιπόν εκδηλώνουμε τον θαυμασμό ή την έκπληξή μας» (σελ. 63-64).
- Πηγή: Αλέξανδρος Λουπασάκης. (2002). Γέλιο. Η καλύτερη θεραπεία. Εκδόσεις Κέδρος.
Posted by Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc
