Προβολή της ταινίας «Η συνομιλία» στο κινηματοθέατρο Αθήναιον

Η Κινηματογραφική Λέσχη Solaris προβάλλει την Τετάρτη 30 Απριλίου 2025, 9.15 μ.μ., την ταινία του Φράνσις Φορντ Κόπολα, «Η συνομιλία» (1974). Μια πολιτική ταινία με αριστουργηματική δομή που είναι μία κινηματογραφική σφήνα ανάμεσα στους δύο Νονούς, του ίδιου σκηνοθέτη. Την ταινία θα προλογίσει ο κριτικός και θεωρητικός του κινηματογράφου Γιάννης Φραγκούλης, ο οποίος θα συντονίσει την συζήτηση με το κοινό που γίνεται κάθε φορά, με σεβασμό στον θεατή και στη ταινία, στις προβολές της Κινηματογραφικής Λέσχης. Το θέμα θα αναπτύξει ο Αλέξανδρος Σταματουλάκης, ιατρός, δημοσιογράφος και συγγραφέας, που έχει γράψει το βιβλίο «Ο μοναχικός πολεμιστής δεν ήταν καθόλου μοναχικός τύπος», ο οποίος έχει ερευνήσει αυτό το θέμα και το έχει αναπτύξει με τον πλέον γλαφυρό τρόπο.

Ο Χάρι Κάουλ είναι ο καλύτερος στη δουλειά του. Σπεσιαλίστας στις παρακολουθήσεις, μεθοδικός και σεβαστός μεταξύ των ομοτέχνων του. Είναι, επίσης, βαθιά ενοχικός. Αυτό το συναίσθημα έρχεται από την ισχυρή πίστη. Είναι επίσης δυσπρόσιτος. Όλες οι ανασφάλειές του πυροδοτούνται μονομιάς όταν κατά τη διάρκεια μιας δουλειάς συνειδητοποιεί πως τα άτομα που παρακολουθεί πρόκειται, κατά πάσα πιθανότητα, να δολοφονηθούν. Τι μένει να κάνει τότε ο ευσυνείδητος Χάρι Κάουλ;

Ο Φράνσις Φορντ Κόπολα είχε κάνει το πρώτο μέρος του Νονού. Ο «Νονός» βγήκε το 1972. Ο «Νονός, μέρος 2^ο» κυκλοφόρησε το 1974. Το τρίτο μέρος έγινε το 1990. Ανάμεσα στους δύο Νονούς ο Φράνσις Φορντ Κόπολα κάνει μια άλλη ταινία. «Η συνομιλία» βγήκε και αυτή το 1974. Ήταν ένα διάλειμμα στην φιλμογραφία του σκηνοθέτη; Ήταν ένα διαφορετικό είδος στο οποίο ήθελε ο Κόπολα να δοκιμάσει τις δυνάμεις του; Τίποτε από όλα αυτά. Ανάμεσα σε δύο ταινίες για την αμερικάνικη μαφία, ο Φράνσις Φορντ Κόπολα κάνει μια άλλη ταινία όπου πρωταγωνιστεί -ποια άλλη;- η μαφία.

Στο φόντο διακρίνουμε κάποια πολιτικά γεγονότα. Τον πόλεμο στο Βιετνάμ που στοίχισε στις ΗΠΑ τόσο ζωές όσο και μια κατεστραμμένη γενιά. Το σκάνδαλο του Γουότεργκέϊτ που κλονίζει πλέον βαθιά την πίστη των πολιτών αυτής της χώρας στην πολιτική ηγεσία. Μία κρίση που ξεκινά από τους Κένεντι και φτάνει στον Νίξον. Το ερώτημα είναι εκεί για να βασανίζει τον ψυχικό κόσμο των Αμερικάνων πολιτών: Ποιος, τελικά, κυβερνά αυτή την χώρα; Ο Ιταλοαμερικάνος σκηνοθέτης θα απαντήσει: «Μα, φυσικά, η μαφία».

Στις 7 Απριλίου 1974 η απάντηση δίνεται με κινηματογραφικό τρόπο. Στη Νέα Υόρκη προβάλλεται «Η συνομιλία». Έχουμε ένα αφηγηματικό διάνυσμα: Η μαφία του Νονού και η συνέχεια της, αν η πρώτη είναι το σημείο Α και η δεύτερη το Γ, τότε «Η συνομιλία» είναι το Β, στο διάνυσμα που θα οριζόταν ως ΑΒΓ. Με άλλα λόγια, στον «Νονό», πρώτο μέρος, αναφέρεται στην μαφία και δείχνει το πραγματικό πρόσωπό της. Στο δεύτερο μέρος αυτής της ταινίας συνεχίζει να σκιαγραφεί την μαφία. «Η συνομιλία» είναι η εξήγηση. Ναι κυβερνά η μαφία, όμως αυτή είναι πίσω από όλα αυτά, στο παρασκήνιο, έχει εισχωρήσει στον πυρήνα της εξουσίας με αθέατο τρόπο και κανονίζει τι θα γίνει στις ζωές των πολιτών.

Όλα αυτά έχουν γίνει έκδηλα την δεκαετία του 1970. Ο Φράνσις Φορντ Κόπολα κάνει ένα έμμεσο σχόλιο και δείχνει τα χνάρια της μαφίας στην καθημερινή ζωή του Αμερικάνου. Εστιάζει σε ένα μικρό γρανάζι του συστήματος. Σε έναν εξπέρ στις παρακολουθήσεις. Τον δείχνει πως ενεργεί, πως συνταράσσεται και πως καταρρέει. Αν όλα αυτά γίνονται στην Αμερική, λίγα χρόνια μετά την λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, παράλληλες αφηγήσεις διαδραματίζονται και σε άλλα γεωγραφικά πλάτη στον πλανήτη γη. Και συνεχίζουν να γίνονται. Κάθε ομοιότητα με την σύγχρονή μας εποχή, στην Ελλάδα, δεν είναι τυχαία. Αυτός είναι ο λόγος που αυτή η ταινία είναι επίκαιρη και σήμερα. Η αριστουργηματική δομή της συνεχίζει να μας προβληματίζει και να μας συνταράζει.

Την Τετάρτη 30 Απριλίου 2025, στις 9.15 μμ, θα προβληθεί η ταινία στο κινηματοθέατρο Αθήναιον και, στη συνέχεια, θα συζητήσουμε για αυτά τα θέματα, θα προβληματιστούμε, θα αναλύσουμε την κινηματογραφική φόρμα και αισθητική του Κόπολα, για να κάνουμε μια ανάγνωση της σύγχρονής μας πραγματικότητας, με φόντο αυτή στις ΗΠΑ, των δεκαετιών, μετά από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ερευνώντας τις προεκτάσεις και τα χνάρια του στην λογοτεχνία.