Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στην ομιλία του κατά τις εργασίες της εκδήλωσης που διοργάνωσε το υπουργείο Δικαιοσύνης με θέμα: «Ελληνική Δικαιοσύνη: Οι μεγάλες αλλαγές» ανέφερε ότι «κεντρικό μέλημα της κυβέρνησης εδώ και 5 χρόνια αποτελεί η θωράκιση του κράτους δικαίου και ο εκσυγχρονισμός, η μεταρρύθμιση συνολικά, της Δικαιοσύνης, όχι γιατί μας λείπουν οι άξιοι δικαστές, όσο γιατί ειδικά το συγκεκριμένο πεδίο το πολιορκούν παθογένειες πολλών δεκαετιών».
Σε άλλο σημείο της ομιλίας του ο κ. Μητσοτάκης ανέφερε: «Όταν αναφερόμαστε, συνεπώς, στην ανάγκη τολμηρών, μεγάλων αλλαγών και μεταρρυθμίσεων, μιλώ σε έναν βαθμό και αυτοκριτικά στο όνομα πολλών προηγούμενων κυβερνήσεων που τελικά έμειναν μακριά από τα προβλήματα που συσσωρεύονταν, στρεφόμενες περιστασιακά μόνο προς τη Δικαιοσύνη, ενίοτε κιόλας για να την καταστήσουν βραχίονα δικών τους σκοπιμοτήτων. Τέτοιες εμπειρίες, δυστυχώς, έχουμε ακόμα και είναι πολύ νωπές».
Παρουσία της Προέδρου της Δημοκρατίας Αικατερίνης Σακελλαροπούλου και του πρωθυπουργού διεξήχθη η εν λόγω εκδήλωση του υπουργείου Δικαιοσύνης στο συνεδριακό κέντρο της Εθνικής Ασφαλιστικής.
Παράλληλα, ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης επισήμανε στις αλλαγές που έγιναν έως τώρα στο ισχύον νομοθετικό πλαίσιο, αλλά και τις επερχόμενες αλλαγές μέσα στο επόμενο χρονικό διάστημα, οι οποίες όλες αποσκοπούν στην επιτάχυνση των ρυθμών της Δικαιοσύνης.
Σύμφωνα με τον κ. Φλωρίδη οι κομβικές νομοθετικές αλλαγές που επέφερε το υπουργείο Δικαιοσύνης, είναι κατ΄ αρχάς ο νέος Δικαστικός Χάρτης με την κατάργηση των Ειρηνοδικείων και των Ειρηνοδικών και την ενοποίηση του πρώτου βαθμού δικαστικής δικαιοδοσίας, η προστασία των δικαιωμάτων των θυμάτων, η ενίσχυση του πλαισίου για την πάταξη της ενδοοικογενειακής βίας, η αυστηροποίησης των ποινών στον Ποινικό Κώδικα, η αλλαγή της Δικονομίας του Συμβουλίου της Επικρατείας, αλλά και οι επερχόμενες αλλαγές στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας και η δημιουργία του Κώδικα Εναλλακτικής Επίλυσης των Διαφορών.
Ειδικότερα, ο κ. Φλωρίδης, μεταξύ των άλλων, ανέφερε ότι ο πρωθυπουργός τον Ιούνιο του 2023, έθεσε δύο μείζονες προτεραιότητες για τον τομέα της Δικαιοσύνης και τόνισε:
«Η πρώτη αφορούσε στην ανάγκη έμπρακτης απάντησης στο αγωνιώδες αίτημα της κοινωνίας για την αντιμετώπιση της ατιμωρησίας και την ενίσχυση της κοινωνικής ειρήνης. «Είναι η ώρα» είπε, «να κοιτάξουμε και προς την πλευρά των θυμάτων. Να συνεχίσουμε να προστατεύουμε τα δικαιώματα των κατηγορουμένων, όπως επιβάλλει το κράτος δικαίου και η σύμβαση των δικαιωμάτων του ανθρώπου, αλλά να δούμε επιτέλους και την προστασία των δικαιωμάτων των θυμάτων. Να δώσουμε ένα ισχυρό μήνυμα για την επιβολή της νομιμότητας παντού.
Με την εκτεταμένη αλλαγή στο ποινικό σύστημα της χώρας και τις διατάξεις για την ενδοοικογενειακή βία, η οποία ψηφίστηκε τον περασμένο Φεβρουάριο και ισχύει από την 1η Μαΐου ως νόμος 5090/2024, αντιστρέψαμε την βασική, για πολλά χρόνια, αντίληψη, για την αντιμετώπιση των εγκληματούντων.
Εφαρμόσαμε την βασική αρχή των πιο πετυχημένων ποινικών συστημάτων, σύμφωνα με την οποία δεν είναι το ύψος των ποινών και η λεγόμενη «εικονική αυστηρότητα», που αποτρέπουν την τέλεση των εγκλημάτων, αλλά η δημιουργία της βεβαιότητας στους υποψήφιους δράστες ότι για κάθε παράβαση θα υπάρχει ανάλογη τιμωρία, η οποία όμως θα εκτίεται. Αυτή είναι η αρχή, που δίνει σημαντικό βάρος στην προληπτική-αποτρεπτική λειτουργία του ποινικού συστήματος».
Και συνέχισε ο κ. Φλωρίδης:«Η δεύτερη, όχι ιεραρχικά, αλλά εξόχως σημαντική προτεραιότητα που έθεσε ο Πρωθυπουργός, ήταν ότι έπρεπε να απαντήσουμε, επίσης εμπράκτως, στο ερώτημα που απασχολεί τον δημόσιο διάλογο χρόνια τώρα, εάν η ελληνική Δικαιοσύνη είναι μεταρρυθμίσιμη.
Η απάντηση δόθηκε σε λιγότερο από ένα χρόνο από την έναρξη της νέας κυβερνητικής θητείας. Την περασμένη άνοιξη η Βουλή ψήφισε, τη σημαντικότερη, κατά την άποψή μας, μεταρρύθμιση στον τομέα της Δικαιοσύνης. Τον Δικαστικό Χάρτη, με την κατάργηση των Ειρηνοδικείων και των Ειρηνοδικών και την ενοποίηση του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας, όπου παρατηρούνται και οι μεγάλες καθυστερήσεις στην έκδοση των δικαστικών αποφάσεων».
Ακόμη, ο κ. Φλωρίδης, ανέφερε:
«Μια ακόμα εμβληματική αλλαγή με πολλαπλές θετικές συνέπειες στην ταχύτητα και ποιότητα απόδοσης της Δικαιοσύνης, είναι ήδη υπό επεξεργασία. Πρόκειται για την δημιουργία του Κώδικα Εναλλακτικής Επίλυσης των Διαφορών, που ελπίζουμε να ψηφιστεί μέχρι το επόμενο καλοκαίρι. Ένα σύγχρονο θεσμικό οικοδόμημα, που πιστεύουμε ότι θα συμβάλλει αποφασιστικά στην ταχεία επίλυση των διαφορών, εκτός της βασικής δικαιοδοτικής λειτουργίας, με την θετική και σημαντική συμβολή του δικηγορικού Σώματος» και προσέθεσε:
«Επίσης, η σημαντική αλλαγή της Δικονομίας του Συμβουλίου της Επικρατείας, που ξεκίνησε με πρωτοβουλία του ίδιου του δικαστηρίου, ενενήντα πέντε χρόνια μετά την ίδρυσή του το 1929, και η οποία ψηφίστηκε από τη Βουλή και εφαρμόζεται πλέον από τον περασμένο Σεπτέμβριο ως νόμος 5119/2024, έχει ήδη εισαγάγει το δικαστήριο σε μια νέα εποχή, η οποία προβλέπεται λαμπρή και αντάξια της ιστορίας του».
Ο υφυπουργός Δικαιοσύνης
Από την πλευρά του ο υφυπουργός Δικαιοσύνης Ιωάννης Μπούγας, αναφερόμενος στο νέο Δικαστικό Χάρτη, επισήμανε ότι «ο νόμος 5108/2024 συνιστά εμβληματική μεταρρυθμιστική τομή, καθώς για πρώτη φορά η Ελλάς αποκτά Δικαστικό Χάρτη, με την έννοια της θέσπισης ενός συνεκτικού νομοθετήματος».
Επίσης, ο κ. Μπούγας, αναφερόμενος στις κτιριακές υποδομές τόνισε:
«Για πρώτη φορά στην ιστορία της Ελληνικής Δικαιοσύνης εξελίσσεται ένα κτηριακό πρόγραμμα, συνολικού προϋπολογισμού 450 εκατομμυρίων ευρώ για την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό των υφιστάμενων υποδομών αλλά και την ανέγερση νέων δικαστικών Μεγάρων με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, του ΕΣΠΑ και εθνικούς πόρους».
