«’’Εκτός από τη γοητεία που μου ασκούσε η ψυχανάλυση, πάντα διατηρούσα την ανάγκη να δω τα πράγματα με έναν ευρυγώνιο φακό, πέραν του φακού που εστιάζει στην εσωτερικότητα και στον συμβολισμό’’ γράφει η Μ. Τζ. Γκέρσον στον πρόλογό της για να δώσει το προσωπικό της στίγμα σχετικά με την ενασχόλησή της με περισσότερες της μιας προσεγγίσεις στην ψυχοθεραπεία.
Αφού λοιπόν κάνει μια αναδρομή στα θεμελιώδη στοιχεία των διαφορετικών αυτών προσεγγίσεων, εστιάζοντας περισσότερο σε αυτά της συστημικής προσέγγισης στη θεραπεία ζεύγους και οικογένειας, παρουσιάζει τις τελευταίες εξελίξεις σε κάθε ψυχοθεραπευτική περιοχή. Στη συνέχεια, μέσα από την παράθεση μιας πλειάδας κλινικών περιστατικών, συγκρίνει ή και συνθέτει θεραπευτικές στάσεις και απόψεις, πάντα έχοντας στον νου της ότι απευθύνεται κυρίως σε ψυχαναλυτές, τους οποίους θέλει να ευαισθητοποιήσει και να κινητοποιήσει για να γνωρίσουν και να εμβαθύνουν στη συστημική προσέγγιση.
Από την άλλη, παίρνει σαφή θέση για τη σημασία που μπορεί να έχει μια προσωπική ψυχοθεραπεία ψυχαναλυτικού τύπου για έναν συστημικό ψυχοθεραπευτή. Όπως υποστηρίζει, μπορεί στη θεραπεία οικογένειας η μεταβίβαση και η αντιμεταβίβαση να μπαίνουν σε δεύτερο πλάνο και να εστιάζουμε στο τι διαδραματίζεται μπροστά μας μεταξύ των μελών της οικογένειας, ωστόσο θα ήταν πολύ χρήσιμο να έχουμε στο πίσω μέρος του μυαλού μας τα ατομικά δυναμικά και τη μεταβιβαστική και αντιμεταβιβαστική διεργασία, διότι, όπως γράφει:
‘’Με το να είμαστε αποτελεσματικοί και φειδωλοί μπορεί να συγκαλυφθεί ένα πλήθος ασυνείδητων θεραπευτικών πράξεων που μπορεί να είναι οι πιο σημαντικές, ακριβώς επειδή υπάρχουν εκτός συνείδησης’’» (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου).
«Ο προσωποποιημένος εαυτός είναι δημιουργημένος ακριβώς για να αντισταθμίσει το άγχος της αλληλοδιείσδυσης με τους άλλους. Πάντως, στις σχέσεις οικειότητας, είτε πρόκειται για φιλίες, γάμο ή ψυχανάλυση, υπάρχει η δυνατότητα για ευεργετική αλληλοδιείσδυση και κατ’ αυτό τον τρόπο διεύρυνση.
Αυτός ο προσωποποιημένος εαυτός μπορεί να αναδειχθεί τόσο στην ψυχαναλυτική θεραπεία όσο και στη θεραπεία οικογένειας, αν και η διαδικασία είναι λίγο διαφορετικά στην καθεμία. Όταν το πλαίσιο είναι αναλυτικό, η προσωποποίηση προσδιορίζεται ως μεταβιβαστικό φαινόμενο. Ο ψυχαναλυτής μπορεί να διερωτάται για το πώς μια εντύπωση μοναδικότητας του ασθενή τον καθιστά αδιαπέραστο ως προς τη δέσμευση και την ερμηνεία. Όταν το πλαίσιο είναι συστημικό, η εστίαση βρίσκεται στο πως η εντύπωση μοναδικότητας και ιδιαιτερότητας του/ της ασθενή δεν τον/την αφήνει να ακούσει ή να συνεργαστεί με τον σημαντικό άλλο.
Πράγματι ένα από τα ενδιαφέροντα θέματα στη θεραπεία ζεύγους είναι η ισχυρή επίδραση των μετατοπίσεων στην προσωποποίηση του σημαντικού άλλου, οι οποίες δεν επηρεάζουν μόνο τη λειτουργία της σχέσης, αλλά και την αυτοενημερότητα και τον τρόπο που βιώνουμε τον εαυτό μας. Άνθρωποι που ξαφνικά αλλάζουν τις υποθέσεις εργασίας τους για τον άλλο αλλάζουν ριζικά τον τρόπο που οι ίδιοι νιώθουν» (σελ. 64-65).
- Πηγή: Μαίρη- Τζόαν Γκέρσον. 2015. Ο πλαισιωμένος εαυτός. Εκδόσεις Καστανιώτη.
Posted by Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc
