15 Απριλίου γιορτάζουν…

Ο Άγιος ιερομάρτυς Ανανίας γεννήθηκε κατά τις αρχές του 18ου αιώνα μ.Χ. από ευγενείς και εύπορους γονείς. Ο πατέρας του, Θεοφίλης, ήταν συγγενής των Λαμπαρδαίων και η μητέρα του, θυγατέρα του εκ Βυζικίου της Γορτυνίας, Συντύχου. Ο Άγιος σπούδασε στη σχολή της Δημητσάνης και αργότερα αναδείχθηκε Επίσκοπος της πατρίδος του. Τον Φεβρουάριο του έτους 1750 μ.Χ. προήχθη σε Μητροπολίτη Λακεδαιμονίας και συνέγραψε, το 1755 μ.Χ., ειδική πραγματεία περί Σπάρτης και των Μητροπολιτών αυτής.

Διακρινόταν για την παιδεία, τις υψηλές γνώσεις, το σταθερό και ακλόνητο του εκκλησιαστικού χαρακτήρα, για την αγαθότητα και φιλανθρωπία του. Στους μεν Έλληνες προξενούσε απαραδειγμάτιστο σέβας, στους δε Τούρκους τρόμο και έκπληξη. Γι’ αυτό και αναδείχθηκε πρόεδρος όλων των προεστώτων του Μοριά, έχοντας συναδέλφους τον Γιαννάκη Κρεββατά, τον Παν. Ζαΐμη και τον Παν. Μπενάκη. Όλοι τους ενίσχυαν το εθνικό στοιχείο και υπεράσπιζαν τους κατά τόπους αρματολούς.

Κατά τον ιστορικό Μιχαήλ Οικονόμου, ο Άγιος Ανανίας όταν προάχθηκε σε Μητροπολίτη, διατήρησε και την Επισκοπή Δημητσάνης και αυτήν της Μεθώνης, στην οποία εξελέγη Επίσκοπος ο συγγενής του Άνθιμος Καράκαλος και αναδείχθηκε φιλελεύθερος, μεγαλεπήβολος και τολμηρός. Κατά την άνοιξη, το καλοκαίρι και μέρος του φθινοπώρου διέμενε στη Δημητσάνα, όπου έχτισε υδραγωγείο, παγίωσε τους ετήσιους φόρους της περίφημης σχολής της μονής Φιλοσόφου και ανοικοδόμησε στο Μιστρά, μεγαλοπρεπή Μητρόπολη.

Όμως η ισχύς του Αγίου ήταν πέρα των ορίων της Πελοποννήσου, διότι είχε ισχυρούς δεσμούς με τα Πατριαρχεία Αλεξανδρείας και Ιεροσολύμων, κατείχε δε τότε τον οικουμενικό θρόνο ο εκ Δημητσάνης Πατριάρχης Κύριλλος Ε’ ο Καράκαλος, φιλορώσος και εχθρός των Λατίνων. Όταν ο Πατριάρχης Κύριλλος ο Ε’ εξορίσθηκε, ήλθε από το Σινά στη Δημητσάνα και εκεί με τον Άγιο Ανανία ευαγγελιζόταν την απελευθέρωση του Γένους και ίδρυε σχολεία.

Κατά το έτος 1762 μ.Χ. ο Άγιος απεστάλη στην Κωνσταντινούπολη, για να παραστεί στον μέγα βεζίρη και να περιγράψει τις συμφορές της Πελοποννήσου. Έτσι κατόρθωσε να διατηρηθεί ο τότε Μώρα – Βαλεσής ως προστάτης των Χριστιανών. Ο διάδοχος όμως εκείνου, ο Χαμουζή πασάς, αφού κάλεσε στην Τρίπολη τους τρεις προεστούς και συνεργάτες του Αγίου, τους αποκεφάλισε. Σεβάστηκε μόνο τον Άγιο, που ήταν πανίσχυρος. Εκείνη την περίοδο με πρωτοβουλία του Αγίου χτίστηκε και μεγάλο κτήριο για την σχολή της Δημητσάνης, στο οποίο διέμεναν οι άποροι μαθητές που συνέρρεαν εκεί από όλη την Πελοπόννησο.

Τότε άρχισαν να κατέρχονται στην Ελλάδα οι απόστολοι της Μεγάλης Αικατερίνης και μάλιστα ο φίλος του Ορλώφ Παπάζωλης, ο οποίος το έτος 1766 μ.Χ. ήλθε και στη Μάνη με σκοπό να εξεγείρει πρώτη την Πελοπόννησο. Στην περίφημη συνέλευση, που έγινε στην Καλαμάτα, κλήθηκε από τους πρώτους και ο Άγιος Ανανίας. Με την ευλογία του καταρτίσθηκε το λεγόμενο «συνυποσχετικόν» των Πελοποννησίων, το οποίο μετέφερε στην αυτοκράτειρα ο Παπάζωλης.

Ο Άγιος Ανανίας, μετά από αυτά, συνεννοήθηκε με τους καπεταναίους και αρματολούς της Πελοποννήσου και της Μάνης, καθώς και με τους προύχοντες και Αρχιερείς των επαρχιών και των τριών νησιών Ύδρας, Σπετσών και Ψαρών, για την απελευθέρωση της πατρίδος. Με φροντίδα δε και δαπάνη του Αγίου ιδρύθηκαν στη Δημητσάνα και δύο πυριτιδόμυλοι.

Η κίνηση αυτή προδόθηκε στον Μώρα – Βαλεσή, στον οποίον καταγγέλθηκε ότι ο Άγιος συμμαχεί με τη Ρωσία για την ανατροπή της Τουρκίας. Πολλοί πρότειναν τότε στον Άγιο την ένοπλη αντίσταση, αλλά αυτός αντιπρότεινε να πέσει μόνο ο ίδιος θύμα, για να μην καταλάβουν οι Τούρκοι το σχεδιαζόμενο κίνημα. Κοινώνησε των Αχράντων Μυστηρίων και αμέσως δέχθηκε τους στρατιώτες, οι οποίοι τον συνέλαβαν. Ο Άγιος Ανανίας γονάτισε και με απίστευτη προθυμία κάλεσε τον δήμιο να τον πλήξει. Το αίμα που αναπήδησε από την πληγωμένη καρδιά του έχρισε την παραστάδα της μικρής προς δυσμάς θύρας της Μητροπόλεως Μιστρά. Οι Τούρκοι έσυραν κατόπιν το τίμιο λείψανο του Ιερομάρτυρα στους δρόμους και το άφησαν επί τρεις ημέρες άταφο. Μόλις οι Τούρκοι έφυγαν, οι Χριστιανοί το περισυνέλεξαν και το ενταφίασαν με μεγαλοπρέπεια. Ο μαρτυρικός θάνατος του Αγίου Ανανία, ενέπνευσε και δημοτικό τραγούδι, υπήρξε μεγάλη συμφορά και θρηνήθηκε από τον λαό.

Ο Άγιος Μστισλάβος Βλαντιμίροβοτς, ο μετονομασθείς Θεόδωρος, γεννήθηκε την 1η Ιουνίου του έτους 1076 μ.Χ. Όταν έγινε δώδεκα ετών, στάλθηκε από τον παππού του, που ήταν μεγάλος πρίγκιπας του Κιέβου και ονομαζόταν Βσέβολοντ (1078 – 1093 μ.Χ.), για να γίνει πρίγκιπας του Νόβγκοροντ. Οι άνθρωποι του Νόβγκοροντ αγάπησαν τον νεαρό πρίγκιπα. Και το έτος 1095 μ.Χ. εκδίωξαν τον πρίγκιπα Δαβίδ, ο οποίος κατέφυγε στο Σμολένκ, και στράφηκαν προς τον Μστισλάβο.

Μετά τον θάνατο του παππού του, ο Μστισλάβος κατέλαβε τον θρόνο του Ροστώβ. Σε ηλικία δέκα εννέα ετών ο νεαρός πρίγκιπας κέρδισε μια μεγάλη νίκη κατά του θείου του Όλεγκ, που ήταν πρίγκιπας του Τσέρνιγκωφ. Ο πρίγκιπας Όλεγκ είχε σκοτώσει τον αδελφό του Ιζυασλάβο και επιτέθηκε στο Ροστώβ και στη Σουζδαλία, που ανήκαν στη δικαιοδοσία του Μστισλάβου. Ο Άγιος, όμως, δεν ήθελε να χυθεί αθώο αίμα. Ήθελε να κάνει ειρήνη με τον θείο του και τον ικέτευσε να συμβιβασθεί με τα δικαιώματά του στην πόλη του Ριαζάν. Αλλά ο Όλεγκ είχε ήδη ξεκινήσει με στρατό εναντίων του Νόβγκοροντ. Ο πρίγκιπας Μστισλάβος τον νίκησε στη μάχη (1096 μ.Χ.) και ο Όλεγκ, αφού έχασε τη Σουζδαλία και το Ροστώβ, μόλις που κατάφερε να κρατήσει το Μούρωμ.

Ο Άγιος Μστισλάβος προσέφερε ξανά ειρήνη και ζήτησε μόνο την επιστροφή των αιχμαλώτων. Ο Όλεγκ προσποιήθηκε ότι συμφωνεί και έτσι ο πρίγκιπας Μστισλάβος διασκόρπισε τον στρατό του. Το πρώτο Σάββατο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, κατά την εορτή του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Θεοδώρου του Τήρωνος, και ενώ ο Άγιος βρισκόταν στη Σουζδαλία, οι αγγελιοφόροι του είπαν ότι ο πρίγκιπας Όλεγκ βρίσκονταν στο Κλιαζμά με στρατό.

Μέσα σε μία ημέρα ο πρίγκιπας Μστισλάβος ανακάλεσε το στράτευμά του. Ο Όλεγκ τράπηκε σε φυγή στο Ριαζάν και ο Άγιος Μστισλάβος ελευθέρωσε τους αιχμαλώτους. Στην συνέχεια συμφιλίωσε τον Όλεγκ με τον μεγάλο πρίγκιπα Σβιατόπολκ (1093 – 1114 μ.Χ.) και τον Βλαδίμηρο τον Μονομάχο. Το έτος 1099 μ.Χ., ευγνωμονώντας τον Θεό για το έλεός Του, ο Άγιος δεσμεύτηκε να χτίσει στο Γκορόντισα, κοντά στο Νόβγκοροντ, ένα ναό αφιερωμένο στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Το περίφημο Ευαγγέλιο του Μστισλάβου γράφηκε ειδικά για την εκκλησία αυτή και το πολύτιμο στόλισμά του έγινε στην Κωνσταντινούπολη.

Το έτος 1114 μ.Χ., ο Άγιος ανήγειρε στο Νόβγκοροντ ναό αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο. Κατά την διάρκεια μιας σοβαρής ασθένειας, ο πρίγκιπας είχε παρακαλέσει τον Άγιο Νικόλαο να τον βοηθήσει. Μόλις πριν από αυτό, τα ιερά λείψανα του Αγίου Νικολάου είχαν μεταφερθεί στο Μπάρι της Ιταλίας. Ο Άγιος Νικόλαος εμφανίσθηκε σε όραμα και έδωσε εντολή να στείλουν στο Κίεβο μια εικόνα του, σημειώνοντας το σχήμα και τις διαστάσεις της εικόνος. Οι άνθρωποι που στάλθηκαν να φέρουν την εικόνα καθυστέρησαν στο νησί Λίπνα, εξαιτίας της καταιγίδας που μαινόταν στη λίμνη Ίλμεν. Την τέταρτη ημέρα βρήκαν την εικόνα να επιπλέει στο νερό. Ο ασθενής πρίγκιπας ασπάσθηκε την εικόνα και θεραπεύθηκε. Ένα μοναστήρι με πέτρινη εκκλησία, αφιερωμένη στον Άγιο Νικόλαο, χτίσθηκε αργότερα στο νησί της Λίπνα, στο μέρος όπου εμφανίσθηκε η εικόνα. Το έτος 1116 μ.Χ., ο πρίγκιπας έκανε εκστρατεία εναντίων των κατοίκων του Τσουντ και μετά τη νίκη του επεξέτεινε τη δικαιοδοσία των πριγκίπων του Νόβγκοροντ. Έπειτα, σύμφωνα με τις εντολές του, ο δήμαρχος Παύλος έχτισε ένα φρούριο στη λίμνη Λαντόγκα, όπου ανεγέρθη και μία πέτρινη εκκλησία προς τιμήν του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου.

Το έτος 1125 μ.Χ., ο μεγάλος πρίγκιπας Βλαδίμηρος ο Μονομάχος πέθανε και ο Άγιος Μστισλάβος ανήλθε στο θρόνο του Κιέβου. Εκείνη την περίοδο νίκησε σε μάχη τους Πολόβτσους, παλαιούς εχθρούς της Ρωσίας, και τους εξώθησε πέρα από τον ποταμό Βόλγα. Το έτος 1128 μ.Χ., έθεσε το θεμέλιο λίθο σε μία εκκλησία αφιερωμένη στον Μεγαλομάρτυρα Θεόδωρο τον Τήρωνα, σε ανάμνηση της νίκης του μεγάλου πρίγκιπα επί του πρίγκιπα Όλεγκ του Τσέρνιγκωφ. Επίσης, το έτος 1131 μ.Χ., μετά από μία επιτυχημένη εκστρατεία εναντίων της Λιθουανίας, ο Άγιος Μστισλάβος έθεσε τον θεμέλιο λίθο ενός ναού αφιερωμένου στην εικόνα της Θεοτόκου του Πιρογκό. Ο Άγιος πρίγκιπας Μστισλάβος – Θεόδωρος κοιμήθηκε με ειρήνη το έτος 1134 μ.Χ., κατά την εβδομάδα της Διακαινησίμου, και ενταφιάσθηκε στο ναό του Μεγαλομάρτυρος Θεοδώρου, τον οποίο και είχε χτίσει.